Tesis Yönetimi

Site, iş merkezleri, alış veriş merkezleri, hastane, kısaca tüm bina ve tesislerin yönetilmesi için kullanılan ifadelere bakıldığında “Bina Yönetimi, Site Yönetimi, Apartman ve Bina/Site Yönetimi, Tesis Yönetimi, Kampüs/Yerleşke Yönetimi, Bina ve Tesis Yönetimi, Destek Hizmetler, Servis Hizmetleri, Toplu Yapı Yönetimi” gibi farklı kavramlarla karşılaşmak mümkündür. Ancak son yıllarda, uluslararası literatürde kullanılan “Facility Management - Tesis Yönetim(i)” kavramı daha çok kabul görmektedir.

Tarihsel gelişimi ve farklı tesislerin değişken ihtiyaçları sebebiyle kuruluşlar arasında ortak bir tanımlama yapılması zorlaşmıştır. Bazı tanımlar çok genel olabilirken bazı tanımlamalar ise çok daha spesifik olabilmektedir. 

Tesis Yönetimi’ne ilişkin yaygın olarak kullanılan tanımlar şu şekildedir:

Türkiye Tesis Yönetim Derneği (TRFMA) tarafından yapılan tanıma göre (1); “Tesis (Facility) kısaca insanların yaşadığı veya çalıştığı tüm binalar, iş merkezleri, plazalar, siteler, rezidanslar, avm’ler, fabrikalar, hastaneler, havaalanları, oteller, okullar vb. mekânlardır.

Tesis Yönetimi (Facility Management); tesisin sürdürülebilmesi ve geliştirilmesi için “insan, mekân, teknoloji ve süreçleri” birleştiren, birden fazla disiplini kapsayan, uzmanlık ve deneyim gerektiren bir meslektir.”

Uluslararası Standardizasyon Teşkilatı (ISO) tarafından ISO 41001-11:2018 Tesis Yönetim Sistemi Sözlüğü’nde belirtilen ve Uluslararası Tesis Yönetimi Derneği (IFMA) tarafından da benimsendiği şekliyle (2, 3); “Tesis Yönetimi (FM - Facility Management - Facilities Management), insanların yaşam kalitesini ve ana faaliyetin üretkenliğini iyileştirmek amacıyla yapılı (yapısal) çevre içindeki insanları, mekanı ve süreci bütünleştiren organizasyonel bir işlevdir.”

Lisanslı Değerleme Uzmanları Kraliyet Kurumu (RICS) tarafından yapılan Tesis Yönetim tanımı (4); “Tesis yönetimi (FM), bir şirketin tüm farklı binalarının ve hizmetlerinin mümkün olduğunca verimli çalışmasını sağlayan disiplindir. FM profesyonelleri bir şirketin, personelinin ve hatta müşterilerinin verimliliği ve üretkenliği üzerinde büyük bir fark yaratır. En iyi iş uygulamaları kullanılarak bir şirketin işletme maliyetleri azaltılabilir ve üretkenliği artırılabilir.”

İşyeri ve Tesis Yönetimi Enstitüsü (IWFM), ISO tarafından yapılan tanımı benimsemekle birlikte şunları ekler (5); “İşyeri ve tesis yönetim profesyonelleri, iş performansını sağlayan ve destekleyen hizmetlerden sorumludur.

Tesis Yönetimi (FM), iş sağlığı ve güvenliği, risk, iş sürekliliği, satın alma, sürdürülebilirlik, mekansal planlama, mülk ve varlık yönetimi dahil olmak üzere çok çeşitli alanların yönetimi gibi rolleri kapsar. Tesis yönetimi genel olarak yemek hizmeti (catering), temizlik, bina bakımı, çevre hizmetleri, özel güvenlik ve resepsiyon gibi faaliyetleri denetler."

 BS EN 15221-1:2006 Tesis Yönetim standardına göre (6); “Tesis Yönetimi, bir kuruluşun ana faaliyetlerinin etkinliğini destekleyen ve onları iyileştiren, üzerinde anlaşma sağlanmış hizmetlerin sürdürülmesi ve geliştirilmesi için gerekli süreçlerin entegrasyonudur.”

Avrupa Tesis Yönetim Ağı (EuroFM), Tesis yönetim tanımı için ilk olarak BS EN 15221:2006 standardında belirtilen tanımlamayı kullanmıştır. Ancak ISO 41001:2017 standardının yayımlanmasıyla birlikte ISO tanımlamasını benimsemiştir (7). 

Tesis yönetimi otoritelerinin yapmış olduğu tanımlamalara bakıldığında özellikle 2017 yılından sonra ISO 41001 Tesis Yönetim standardı çerçevesinde ortak hareket edilmeye başlandığı görülmektedir.

ISO tarafından yapılan tanımlamaya dönecek olursak; ana faaliyet, yapılı (yapısal) çevre, insan, mekan ve süreç kavramlarına vurgu yapılmaktadır. 

Tesis Yönetimini önemli yapan ise insanların yaşam kalitesini ve ana faaliyetin üretkenliğini iyileştirmek gibi iki çok önemli hedef yüklenmiş organizasyonel bir işlev olarak belirtilmesidir. Ayrıca bu hedefleri yerine getirmek için yapılı çevre içerisindeki insanlar, mekan ve sürecin bütünleştirilmesinden bahsedilmektedir. Bu da açıkça insanlar ile mekanın etkileşimine dayalı süreçlerin yürütülmesi ve yönetilmesi demektir.

Kaynaklar:

• http://tr-fma.org/tanimlar/ (Erişim: 07.12.22)

• BS EN ISO 41011:2018 Facility management - Vocabulary,

• https://www.ifma.org/about/what-is-fm/ (Erişim: 07.12.22)

• https://www.ricsfirms.com/glossary/facilities-management/ (Erişim: 07.12.22)

• https://www.iwfm.org.uk/about/about-us/what-is-workplace-and-facilities-management.html (Erişim: 07.12.22)

• BS EN 15221-1:2006 Facility Management Part 1: Terms and definitions,

• https://eurofm.org/about-fm/fm-standards/ (Erişim: 07.12.22)